همه‌ی ما حین انجام کار یا استراحت در طی روز عادت داریم که آهنگی را گوش کنیم که از شنیدن آن لذت می‌بریم. بیشتر رستوران‌ها یا فروشگاه‌ها از ترفند پخش موسیقی در فضای کار برای جذب مشتری بیشتر، استفاده می‌کنند. تاثیر موسیقی بر روی گیاهان آن‌قدر زیاد است که حتی می‌تواند بر روی روند رشد گیاهان هم اثر بگذارد. در چند سال اخیر دانشمندان زیادی در راستای تاثیر موسیقی بر روی رشد گیاهان تحقیات مهمی را انجام داده‌اند. حال می‌خواهیم در این مقاله از وبلاگ شهرکادو بررسی کنیم که چه مقدار از این مطالب می‌تواند درست باشد و میزان تاثیر موسیقی روی گیاهان به چه میزان است. پس با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا با خواندن این مطلب روند جدیدی برای رویش بهتر گیاهان خود به کار گیرید.
آیا گیاهان همانند انسان‌ها احساس دارند؟
مسلماً وقتی گیاه می‌تواند از صدای موسیقی تاثیر بپذیرد، می‌تواند آن را حس کند! در ابتدا می‌خواهیم کمی راجع به این موضوع صحبت کنیم تا مطالب بعدی را بهتر درک کنید. اگر کتاب “زندگی مخفی گیاهان” اثر پیتر تامپکینس و کریستوفر برد در سال 1970 را بخوانید، مطالب جالبی را تحت این عنوان فرا می‌گیرید.
او در این کتاب نوشته است که گیاهان علاوه بر این که احساس دارند، از حس شهودی و ادراکی بالایی هم برخوردارند. دانشمندان برای اثبات حرف‌های پتیر تامپکینس و کریستوفر برد، آزمایش‌های زیادی را انجام دادند. آن‌ها تمام آزمایش‌های ممکن را از گفتگو با گیاهان گرفته تا پخش موسیقی برای آن‌ها، امتحان کرده‌اند. در نهایت دانشمندان حرف‌های نوشته شده در این کتاب را تکذیب کردند!
در حال حاضر با گذشت 50 سال، هنوز هم مدرک علمی و قطعی برای اثبات این موضوع را به‌دست نیاوردند. از این اتفاق می‌توان دریافت که گیاهان از نظر علمی برای داشتن احساست، نیاز به هوش دارند. در واقع حداقل باید در یکی از اندام‌های آن‌ها سیستم عصبی وجود داشته باشد تا بتوان نظریه‌ای راجع به این موضوع مطرح کرد.
شاید با خود بگویید حال که دلیل علمی برای صحت این عنوان بیان نشده، چطور ممکن است موسیقی بر روی رشد گیاه تاثیر بگذارد. باید به شما بگویم گیاهان با استفاده از ابزارهایی متوجه تغییرات شرایط محیطی اطراف خود می‌شوند. حتی امکان دارد از آن حسی که ما هنگام شنیدن موسیقی درک می‌کنیم، تجربه‌‌ی شگفت‌انگیزتری داشته باشند.
روش گیاهان برای پاسخ به محرک‌های بیرونی
همان‌طور که در بالا توضیح دادیم، گیاهان برای داشتن احساسات و عواطف نیاز به سیستم‌های عصبی و هوش دارند. با این وجود در نبود این عضو در آن‌ها، چطور می‌شود که تحت عوامل بیرونی قرار بگیرند؟
آن‌ها موجودات زنده‌ای هستند که با استفاده از دو روش به نام‌های تنجش و گرایش به محرک‌های بیرونی خود واکنش نشان می‌دهند. همچنین گل و گیاهان می‌توانند آب، نور و روشنایی و جاذبه را حس کنند. علاوه بر آن امواجی را به گیاهان دیگر بفرستند که خطرات احتمالی را به آن‌ها هشدار دهد. تاثیرات موسیقی بر روی گیاهان را هم می‌توان از طریق همین موضوع بررسی کرد. در ادامه می‌خواهیم توضیحاتی را در مورد همین روش‌ها بیان کنیم.
1) تنجش
روش پاسخ‌دهی “تنجش” به محرک‌های بیرونی، سریع‌تر از گرایش صورت می‌گیرد، به طوری که شما در همان لحظه می‌توانید آن را مشاهده کنید. برای مثال در بررسی گیاه ونوس مگس‌خوار (گیاهی که در دسته‌بندی گیاهان گوشت‌خوار قرار می‌گیرد)، مشاهده می‌کنیم که چگونه شرایطی را برای به دام انداختن حشرات فراهم می‌کند.
در واقع به محض نشستن حشره بر روی آن و تحریک کردن پرزهای گیاه، حشره را تبدیل به یک طعمه خوشمزه می‌کند. فعالیت این گیاه در راستای ادامه حیات خود، مثالی عالی برای پاسخی‌دهی گیاهان به عوامل بیرونی از طریق تنجش است.
2) گرایش
برای این که این نوع از واکنش‌دهی گیاه نسبت به شرایط محیطی را بهتر درک کنید، فرض کنید که دوست شما می‌گوید که برگ‌های گیاه خود در حال ریختن است و پژمرده شده است. این مسئله به تغیرات گیاه به واکنش “گرایش” گیاه باز میگردد. دلایل به وجود آمدن این تغییرات در گیاه به میزان نور و آب آن مرتبط است.
برای مثال اگر به گیاه فیکوس لیراتا نور کافی نرسد، گیاه غذای خود را دریافت نکرده است. در واقع نور مانند یک غذای اصلی برای گیاه به حساب می‌آید. در چنین مواقعی گیاه احساس خطر می‌کند و برای ادامه حیات خود برگ‌های قبلی خود را از دست می‌دهد و مجبور می‌شود تا روی رشد برگ‌های جدید خود تمرکز کند.
تاثیر موسیقی بر روی گل و گیاه
تاثیر مثبتی که موسیقی بر روی رشد و سلامت گیاهان می‌گذارد، شگفت‌انگیز است و این نتیجه بر اساس تحقیقات مختلفی به دست آمده است. یک گیاه‌شناس هندی در سال 1962 برای پی بردن به رابطه موسیقی با گیاهان آزمایش‌های گوناگونی انجام داد. وی در نهایت پی برد که وقتی گیاهان در محیطی که موسیقی پخش می‌شود قرار می‌گیرند، حدودا رشد آن‌ها حدود 20 درصد افزایش می‌یابد. همان فرد در سال‌های بعد همین ترفند را برای محصولات کشاورزی امتحان کرد و باز هم نتایج مشابهی را مشاهده کرد.
باغبانان گلخانه‌ی کلرودا برای این که بفهمند کدام سبک از موزیک تاثیر مثبتی بر روی سلامتی گیاه می‌گذارد، در فضای گلخانه موسیقی سبک راک را پخش کردند. در عرض چند هفته متوجه شدند که موسیقی گیاهان را پژمرده و خراب می‌کند. سری بعد گیاهان را در معرض موسیقی کلاسیک گذاشتند و برعکس نتیجه قبل، مشاهده کردند که گیاهان شاداب‌تر و تازه‌تر از قبل به نظر می‌رسند.
به طور کلی می‌دانیم که امواج در محیط پخش می‌شوند و ذرات موجود در فضا را مرتعش می‌کنند. در نهایت این صدای موزیک به صورت سیگنال‌هایی در مغز شما تجزیه و تحلیل می‌شوند و باعث می‌شود که شما صدای موسیقی را به خوبی بشنوید. گل‌ها و گیاهان می‌توانند ارتعاشات منعکس شده از صدا را حس کنند ولی قابلیت شنیدن آن را ندارند.
در سال 2017 فرضیه‌ای مبنی بر این که گیاهان توانایی تشخیص صدا را دارند، توسط یک دانشگاه در استرالیا مطرح شد. بعد از انجام تحقیقاتی، آن‌ها پی بردند که گل‌ها و گیاهان صدا‌های مرتعش شده از جریان آب داخل لوله‌ها یا خاک را به راحتی حس می‌کنند و ریشه‌های خود را به سمت آن هدایت می‌کنند. برای ارسال انواع گل و گلدان به ایران روی عنوان این بخش در بالا کلیک کنید.
کدام نوع موسیقی تاثیر مثبتی بر روی گیاه می‌گذارد؟
دکتر دومینیکوهس از دانشگاه ملبورن بر این باور است که گیاهان از انرژی که موسیقی به آن‌ها منتقل می‌کند، لذت می‌برند و به همین دلیل سرعت رویش آن‌ها بیشتر شود. با این حال هر سبک موسیقی یا هر نوع از آن، تاثیر مثبت نخواهد داشت. مواردی که اثر مثبت روی رشد گل و گیاه می‌گذارند، عبارتند از:
1) موسیقی‌هایی با امواج 115 تا 250 هرتز سبب سرزندگی و شادابی گیاه می‌شوند، زیرا موزیک‌هایی با این نوع از امواج مانند صدای طبیعت هستند.
2) انتخاب همه افراد برای استفاده از این ترفند، سبک موسیقی جاز یا کلاسیک است؛ ولی نکته قابل توجه این است که گیاهان بیش از 1 الی 3 ساعت نباید در معرض ارتعاشات صدای آهنگ قرار بگیرند.
اثر موزیک بر روی حرکت پرتوپلاسم در گیاهان
پرتوپلاسم به ماده‌ی شفافی می‌گویند که در اکثر موجودات زنده جریان می‌یابد. وقتی صدای موسیقی در محیط پخش می‌شود، ارتعاشات تولید شده از آن می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر افزایش سرعت حرکت پرتوپلاسم داشته باشد. وقتی سرعت جریان این ماده افزایش پیدا کند، عملکرد کلی اندام‌های گیاه رو به بهبود پیش می‌رود و در نتیجه موجب افزایش تولید مواد مغذی در گیاهان می‌شود.
همیشه همه نوع ارتعاشات نتیجه یکسانی نمی‌دهند و طول موج‌های مختلف آن اثرات مختلفی بر روی گیاه به جا می‌گذارد. برای مثال چون موسیقی راک صدای بلند و ارتعاش بیشتری تولید می‌کند، سبب می‌شود که گیاه در طی چند روز از بین برود. برای این که دید بهتری نسبت به این موضوع پیدا کنید، اثر وزش یک نسیم ملایم و یک باد شدید را روی گیاه تجسم کنید. به وضوح می‌توان فهمید که شدت زیاد وزش باد گیاه را نابود خواهد کرد. محققان دانشگاه کالیفرنیا علت دیگری را برای تاثیر مثبت موزیک روی گیاهان بیان کردند.
تاثیر صحبت‌های ما با گیاهان
در مدارس امارات متحده عربی، تحقیقی با همین عنوان انجام گرفت و نتایج مثبتی به همراه داشت. هنگامی که در طول روز از گیاه خود تعریف و تمجید کنید و به او محبت کنید، در طی چند روز گیاه رشد سریع‌تری نسبت به قبل پیدا می‌کند. در عوض اگر شما به گیاه رسیدگی نکنید یا کلمات ناراحت‌کننده و توهین‌آمیز از شما بشنود، کم‌کم از بین می‌رود. در واقع صحبت محبت‌آمیز شما شبیه موسیقی‌های سبک کلاسیک اثر می‌گذارد. به همین شکل توهین‌های شما مانند موزیک‌های راک به گیاه تنش وارد می‌کند.
جمع‌بندی
همان‌طور که دیدید، گیاهان موجودات ظریفی هستند و سریع به محرک‌های بیرونی خود واکنش نشان می‌دهند. در ابتدای این مقاله درباره احساسات گیاه مطالبی را بیان کردیم. بعد از آن بررسی کردیم که چرا با وجود این که گیاه مانند انسان‌ها احساس ندارد ولی باز هم از موسیقی تاثیر می‌پذیرد. سپس دو مورد مناسب از انواع موسیقی را برای رشد بهتر گیاه نام بردیم و بعد اثر آن‌ها را بر روی حرکت پرتوپلاسم در اندام‌های گیاه مطرح کردیم.
بسیار خرسندیم که ما را تا انتهای مقاله تاثیر موسیقی روی گیاهان همراهی کردید و امیدواریم که با خواندن این مطلب به گیاهان خود اهمیت بیشتری بدهید. شما برای خرید و ارسال انواع گل به ایران می‌توانید روی این بخش کلیک کنید.
منبع: pistilsnursery
